A bɛ san damadɔ bɔ, Mali baarakɛlaw ka lafasalitɔn, n’a tubabukan daɲɛ surun ye Iyɛnitɛmu (UNTM) ye, o bɛ wulikajɔ la, min b’a to hadamadenw mako bɛ jɔ balofɛn kɛrɛnkɛrɛnnen minnu na, olu ka se ka sɔrɔ sɔngɔ nɔgɔ la jamana kɔnɔ. Sogo b’o dunfɛnw na. Iyɛnitɛmu ye baarabilaba laban min kɛ, a tun ka laɲini dɔ ye caman bɔli ye ɲɛnamaya kɛcogo gɛlɛya la. Gɔfɛrɛnaman n’a jɛɲɔgɔnw ye dɔ k’o la. O de la san 2019 zanwuyekalo tile 29, gɔfɛrɛnaman ni Iyɛnitɛmu ye bɛnkan ta, ko k’a daminɛ marisikalo la, dɔ ka bɔ dunfɛn dɔw sɔngɔ la ; malo ni sogo b’o la.
Walasa k’a dɔn n’o bɛnkan b’a la ka waleya, kunnafonidilaw ye yaala kɛ Bamakɔ sugu dɔw la. Dibidanin na, sogo koloma kg1 tun bɛ ka feere sefawari dɔrɔmɛ 440, ka sogo kolontan feere dɔrɔmɛ 540 ; nka sogobu dama tun bɛ feere dɔrɔmɛ 650 fo 700. A tun b’o sɔngɔ kelenw na Jikɔrɔninpara la.
Amadu Molobali Fɔnba min ye Dibidanin sogotigiw ka lafasalitɔn kuntigi ye, o y’a jira, ko sogo sɔngɔ gɛlɛyali olu ka yɔrɔ la, ko sababu b’o la. A ko sogofeerela setigiba dɔw de bɛ baganw san bagantigiw bolo k’u faga, ka na u sogow feere sogofeerela wɛrɛw ma, olu fana b’a ɲini k’u ka tɔnɔ da a kan, k’a feere sannikɛla tɔw ma. A ko olu bɛ sogo di bakurubasannaw ma dɔrɔmɛ 400. Olu bɛ dɔrɔmɛ 40 da 400 kan k’a feere dɔgɔdɔgɔninsannaw ma dɔrɔmɛ 440.
Amadu Molobali y’a jira tuguni, ko gɔfɛrɛnaman bɛ dɛmɛ min don baganmara la, ko bagantigi bɛɛ tɛ k’o nafa sɔrɔ. O hɛrɛtɛ ka se jamana fan bɛɛ fɛ ; kɛrɛnkɛrɛnnenya la, Dibidanin sogofeerelaw m’a nafa ye. O de kosɔn olu tɛ ka sɔngɔ sigilenw labato ; sabulaa k’u tɛbagan sɔrɔ sɔngɔ duman na a tigiw bolo. A ko fana, ko gɔfɛrɛnaman ye jago labila mɔgɔ bɛɛ ye ; o de kosɔn bɛɛ fana bɛ feere kɛ i sagolasɔngɔ la. Dɔw yɛrɛ ka sogo koloma kg1 tɛ d440 bɔ.
Koninba Kulubali ye sogofeerela ye. Ale fana ka sogo suguyaw sɔngɔ ni Amadu Molobali Fɔnba ka mɔgɔw ta ye kelen ye. A ko sogo sɔngɔ bɛ yɛlɛma ka kɛɲɛ ni sanw cogoya ye. San 2016 ka se 2017 ma, sogo kg1 tun ye d400 ye. Dɔrɔmɛ 40 farala okan san 2019 k’a sababu kɛ bagan sɔngɔ gɛlɛyali ye bagantigiw bolo. Koninba ko gɔfɛrɛnaman b’a ka dɛmɛwariko sigi senkan waati min na, a m’a sara sogofeerelaw la. N’olu bɛ k’u ka baganw feere u sagolasɔngɔw la, wajibi la olu minnu bɛ bagan san u bolo k’u sogo feere, olu b’u ta ɲini a la.
Madamu Sumano Natali Goyita ye gadonmuso ye. Ale ko sogo sɔngɔ gɛlɛyako jugu b’ale bali k’a sagolanafɛn dɔw san tuma dɔw la. A ko a ka di tobilikɛla ye a dumuni suguya dɔw tobi dumunikɛlaw k’u dala falen waati dɔw la; nka ko sogoko b’a bali o la. N’i k’i tɛɲɛ o tobili kɔ, i bɛ wajibiya ka jɛn nafɛn hakɛ dɔw ni sogo hakɛ dɔ kɔ, k’a tobi ten.
Muso wɛrɛ ko ale bɛ duba kɔnɔ; ko nasɔngɔ hakɛ min bɛ di ale ma, o t’a to a ka fɛn caman san k’a ka na labɔ. A k’olu ka na bɛ tobi kg10 barama kɔnɔ. O tɛɲɛ ni sogo kg1 ma san; nasɔngɔ mumɛ dun tɛ tɛmɛ dɔrɔmɛ 1.000 (ba kelen) kan. Nafɛn tɛ sugu la, min da ka nɔgɔ. Nasɔngɔbɔlaw t’o kalama; olu dan ye i ka dumuni duman tobi ka sigi u kɔrɔ. A bɛ kɛ cogo di?
Madamu Jara Aminata Ture n’a cɛ fila dɔrɔn b’u ka du kɔnɔ. U tɛ tɛmɛ sogo 60 la kan u ka tobili la. O la ale k’a tɛ nako juguya dɔn fɔlɔ. Nka ko ni nako nɔgɔyara muso bɛɛ ma, o bɛ fisaya kosɛbɛ.
Kunnafoni sɛbɛnbaaw:
Sigɛta Salimata Danbɛlɛ (Nansarakan)
Dɔkala Yusufu Jara (Bamanankan)
